काश्मीरमधील तरुणांमध्ये अमली पदार्थांच्या व्यसनात वाढ होत आहे. दिवसेंदिवस वाढणाऱ्या या व्यसनाला आळा घालण्यासाठी धार्मिक केंद्रे आणि शैक्षणिक संस्थांनी पुढाकार घेतला आहे. याकरिता समुपदेशन, चाचणी केंद्रात वाढ करण्याचे धोरण स्वीकारण्यात आले आहे शिवाय जम्मू आणि काश्मीर प्रशासनाने यावर्षी येथील नागरिकांपैकी 10 लाखांपेक्षा जास्त लोकांना अधिकृतपणे व्यसनी म्हणून घोषित केले आहे.
वाढत्या व्यसनांना आळा घालण्याकरिता उत्तर काश्मीरच्या बारामुल्लामधील मगम इमामबारा हे घाटीचे पहिले धार्मिक केंद्र बनले आहे. ड्रग्सच्या वेगाने पसरणाऱ्या धोक्याला आळा घालण्यासाठी धार्मिक केंद्रे आणि शैक्षणिक संस्था काश्मीरमध्ये समुपदेशन आणि चाचणी केंद्रे म्हणून दुप्पट करून नवीन भूमिका स्वीकारत आहेत. श्रीनगरमधील व्यसनमुक्ती आणि पुनर्वसन केंद्राचे प्रमुख असलेले क्लिनिकल मानसशास्त्रज्ञ मुझफ्फर खान यांनी लोकांनाही अमली पदार्थांविरुद्धच्या लढाईत सामील होण्याचे आवाहन केलं आहे. डॉ. खान यांनी ड्रग्जच्या वाढत्या प्रमाणाबद्दल महिला आणि पुरुषांना व्यसन बंदिबाबत जागरूक केले आहे. वाढत्या व्यसनांना आळा घालण्यासाठी पालकांचे विशेषत: महिलांकडून सहकार्य मागण्यात आले आहे. याबाबत शिया धर्मगुरू आगा सय्यद हादी डॉ. खान यांनी त्यांचे जागरूकता-सह-समुपदेशन पूर्ण होईपर्यंत मौन बाळगले.
तरुणांना वाढत्या व्यसनापासून रोखण्यापासून मोहल्ला समिती आणि धार्मिक विद्वानांनीही अमली पदार्थांच्या वाढत्या समस्येशी लढण्यासाठी एकत्र येण्याची गरज आहे, असे श्री हादी म्हणाले. ड्रग्सच्या वेगाने पसरणाऱ्या धोक्याला आळा घालण्यासाठी धार्मिक केंद्रे आणि शैक्षणिक संस्था काश्मीरमध्ये समुपदेशन आणि चाचणी केंद्रे म्हणून दुप्पट करून नवीन भूमिका स्वीकारत आहेत. तरुणांना या धोक्यापासून रोखण्यासाठी आमच्या मोहल्ला समिती आणि धार्मिक विद्वानांनी ड्रग्जच्या समस्येशी लढण्यासाठी एकत्र येण्याची गरज असल्याचे मत डॉ. हादी यांनी व्यक्त केले.
शाळेतील विद्यार्थ्यांची स्क्रिनिंग चाचणी…
श्रीनगरमधील पोलीस पब्लिक स्कूलमध्ये (JKPPS),बेमिना, ड्रग यावर प्रतिबंध करण्याबाबत धोरण स्वीकारण्यात आले आहे. याकरिता दरवर्षी या शाळांतर्फे विद्यार्थ्यांची तपासणी करून तरुणांचे प्रतिबंधात्मक स्क्रिनिंग चाचणी करण्यात येते. या शाळेत विद्यार्थ्यांच्या अमली पदार्थांच्या सेवनाचा संशय आल्यामुळे शाळेने व्यसनाला प्रतिबंध करण्यासाठी औषण धोरण स्वीकारले. अशा विद्यार्थ्यांची ओळख पटण्यासाठी विद्यार्थ्यांच्या तीन स्क्रिनिंग चाचण्या (लघवीचे नमुने) घेण्यात आले. वाढत्या व्यसनवाढीला आळा घालणारी श्रीनगरमधील ही पहिली शाळा आहे, अशी माहिती जेकेपीपीएसच्या प्राचार्या स्निग्धा सिंग यांनी एका मुलाखतीवेळी सांगितली. दुसऱ्या टप्प्यात, शाळा व्यवस्थापनाने चालक आणि शिक्षकांसह कर्मचाऱ्यांची तपासणी करण्याची योजना आखली. यावेळी ड्रग्सच्या समस्येबद्दल अधिक माहिती देण्यासाठी विद्यार्थी आणि शिक्षकांसोबत कार्यशाळाही आयोजित केल्या जात आहेत, अशीही माहिती सुश्री सिंग यांनी दिली. काश्मीरमधील सर्व शाळांमध्ये स्क्रिनिंग चाचण्या लागू करण्याचा सल्ला डॉ. खान यांनी दिला आहे. स्क्रीनिंग चाचण्या विद्यार्थ्यांमध्ये प्रतिबंधक म्हणून काम करतील. यामुळे समाजाला व्यसनातून बाहेर काढण्यास मदत होऊ शकते, असेही मत त्यांनी व्यक्त केले आहे.
पालकांशी संवाद…
दक्षिण काश्मीरच्या अनंतनाग जिल्ह्यात मनोरंजनाच्या संस्कृतीला प्रोत्साहन देण्यासाठी तसेच शाळा आणि महाविद्यालयीन वेळेनंतर तरुणांमध्ये संभाषण करण्यासाठी युवा क्लब तयार केले जात आहेत. यामध्ये त्यांनी तीन युवा क्लब सुरू केले असून वर्तणुकीशी संबंधित समस्या आणि समाजविघातक गुणांना आळा घालणाऱ्या समवयस्कांच्या माध्यमातून कार्य करण्याची संकल्पना तयार करण्यात आली आहे, अशी माहिती अनंतनाग येथील ड्रग डिअॅडिक्शन सेंटरचे क्लिनिकल मानसशास्त्रज्ञ मुदासीर अझीझ म्हणाले. ते याविषयी माहिती देताना सांगतात की, बालपणातील विकार हे तरुणांमध्ये अंमली पदार्थांच्या सेवनाला कारणीभूत ठरतात. आम्ही पालकांना पालकत्वाविषयी सल्ला देतो. विभक्त कुटुंबातील तरुणांनी मादक पदार्थांचे सेवन करण्याची शक्यता जास्त आहे. या मुलांच्या व्यसनांना आळा घालण्यासाठी त्यांचे पालक आणि वडीलधाऱ्यांशी संवाद साधण्यात येतो अशी माहिती ही , येथील बिजबेहारा येथील डॉ. अझीझ यांनी दिली.