सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील सावंतवाडी दोडामार्ग वन्यजीव कॉरिडॉरला इको-सेन्सिटिव्ह झोन (ESZ) म्हणून घोषित करावे आणि अंतिम ईएसझेड अधिसूचना जारी होईपर्यंत या क्षेत्रात वृक्षतोडीवर बंदी घालावी, असे निर्देश मुंबई उच्च न्यायालयाने केंद्राला दिले आहेत. (HC To Centre)
सावंतवाडी हे मुंबईपासून रस्त्याने ४६६ कि. मी. आणि दोडामार्ग ५२६ कि. मी. अंतरावर आहे. शहरापासून डॉक्सलामार्गपर्यंतच्या प्रवासाला सुमारे ७ तास ४२ मिनिटे लागतात. वन्यजीव मार्गिका ही पश्चिम घाटातील घनदाट जंगलांसाठीची जागा आहे. जिथे अनेक विशिष्ट प्राणी, वनस्पती, बारमाही प्रवाह, वाघ आणि हत्तींसह स्थानिक वनस्पती आणि प्राणी आहेत.
(हेही करा – HC To Centre: सावंतवाडी-दोडामार्गला ‘ईएसझेड’ दर्जा द्या, उच्च न्यायालयाचे केंद्राला निर्देश)
वन्यजीव मार्गिकांचा प्रस्ताव ४ महिन्यांत सादर करावा…
न्यायमूर्ती नितीन जामदार आणि न्यायमूर्ती एम. एम. दा साथये यांच्या खंडपीठाने महाराष्ट्र सरकारला पश्चिम घाटातील दाट जंगलीलत स्थानिक वनस्पती आणि प्राण्यांचे निवासस्थान असलेल्या सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील वन्यजीव मार्गिकांचा प्रस्ताव चार महिन्यांत सादर करण्याचे निर्देश दिले आहेत.
वन्यक्षेत्रातील काटेरी झाडांवर निर्बंध
पर्यावरण, वने आणि हवामान बदल मंत्रालय (एम. ओ. ई. एफ. सी. सी.) (Ministry of Environment and Forests and Climate Change (MoEFCC) दोडामार्ग आणि सावंतवाडी तालुक्यातील २५ खेड्यांचा समावेश असलेल्या या वन्यजीव मार्गिका क्षेत्राला ई. एस. झेड. म्हणून घोषित करणार आहे. त्यानंतर सहा महिन्यांत कॉरिडॉरला अर्थात वन्यजीव मार्गिकेला ईएसझेड (ESZ) घोषित करण्यासाठी अंतिम अधिसूचना जारी करण्याचे निर्देश खंडपीठाने एमओईएफसीसीला दिले आहेत. न्यायालयाने कॉरिडॉरमधील काटेरी झाडांवर यापूर्वी लावलेले निर्बंधही कायम ठेवले होते तसेच जिल्हाधिकारी, पोलीस अधीक्षकांना निर्देश देण्यात आले आहेत की, सिंधुदुर्ग आणि जंगलांचे उप-संरक्षक यांनी वृक्षतोडीवरील आदेशाचे काटेकोरपणे पालन होत आहे की नाही, याची खातरजमा यांनी करावी. कॉरिडॉरचे नुकसान होणार नाही, याकरिता कृती दल तयार करण्याचे निर्देशही अधिकाऱ्यांना देण्यात आले आहेत.
स्वयंसेवी संस्था, आवाज फाउंडेशन आणि वनशक्तीचा पुढाकार…
सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील २५ गावे ईएसए म्हणून घोषित करण्यासाठी शहरातील स्वयंसेवी संस्था, आवाज फाउंडेशन आणि वनशक्ती यांनी २०१२ आणि २०१४ मध्ये दाखल केलेल्या स्वतंत्र जनहित याचिकेवर खंडपीठाने आदेश जारी केला. Environment Frotee tion Act, 1986 या कायद्याअंतर्गत सुमारे ३०८ प्रजातीची झाडे, झुडपे असलेल्या कोर रायडरच्या संरक्षणासाठी स्वयंसेवी संस्थांनी उच्च न्यायालयात धाव घेतली होती. आशियाई हत्ती, वाघ, बिबटे, काळे अस्वल, जंगली म्हशी आणि पक्ष्यांच्या १३ प्रजातींसह वन्यजीवांच्या १८ प्रजाती आहेत. या प्रक्रियेअंतर्गत २ वर्षांत एकट्या दोडामार्ग वनक्षेत्रात खाणकाम सुलभ करण्यासाठी सुमारे ६४० हेक्टर जंगल साफ करून १८ लाखांहून अधिक झाडे तोडण्यात आली आहेत, असा दावा करत त्यांनी उच्च न्यायालयात धाव घेतली होती आणि त्यामुळे या भागातील बॉक्साइट आणि लोह खनिज खाणकामावर निर्बंध घालण्याची मागणी केली होती.
खाणकामावर बंदी आणावी…
याचिकाकर्त्यांच्या संघटनांनी सांगितले की, हा कॉरिडॉर सह्याद्री कोकण वन्यजीव कॉरिडॉरचा एक महत्त्वाचा भाग आहे आणि पर्यावरणीय वातावरण नाजूक आहे आणि मोठ्या प्रमाणात प्रदूषित आहे. त्यामुळे येथे खाणकाम चालू ठेवता येणार नाही.
न्यायालयाने केंद्राला सांगितले…
सह्याद्री कोकण कॉरिडॉरमधील उत्तर आणि मध्य पश्चिम घाटांना जोडणारा हा एक महत्त्वाचा दुवा आहे, असे या अभ्यासात स्पष्टपणे नमूद करण्यात आले आहे, असे खंडपीठाने म्हटले आहे. येथे मोठ्या प्रमाणात जंगलतोड केली जाते. “, असे न्यायालयाने केंद्राला सांगितले असून त्यामुळेच सावंतवाडी-दोडामार्ग भागाला ईएसझेड (ESZ) घोषित करण्याचे आदेश देण्यात आल्याचे उच्च न्यायालयाने म्हटले आहे.
हेही पहा –
Join Our WhatsApp Community