Cyber Helpline : ‘१९३०’ सायबर हेल्पलाईनला बळ, कर्मचारी आणि सुविधा वाढविण्यासाठी राज्य शासनाची मंजुरी

राज्य शासनाने मुंबई पोलिसांच्या सायबर क्राईम युनिटला उपलब्ध मनुष्यबळ, दूरध्वनी कनेक्शन आणि संगणक टर्मिनल दुप्पट करण्यास मंजुरी दिली आहे. सायबर क्राईम युनिट मनुष्यबळ आणि सामुग्रीमध्ये वाढ झाल्यास नॅशनल सायबर क्राइम हेल्पलाइन डेस्क नंबर १९३० ला अधिक बळ मिळेल. मनुष्यबळ आणि संसाधनांच्या कमतरतेमुळे फसवणूक झालेल्या अनेकांना तक्रार देण्यासाठी अडचणीचा सामना करावा लागत होता. (Cyber Helpline)

सायबर गुन्हे नियंत्रण कक्षात संसाधनांच्या कमतरतेमुळे पीडितांना तक्रारी नोंदवण्यासाठी सरासरी १५ वेळा प्रयत्न करावे लागतात. सायबर पोलिसांना ऑगस्ट ते ऑक्टोबर या तीन महिन्यात चारपैकी फक्त एक कॉल अटेंड करता आला. हेल्पलाइनवर सध्या २२ कर्मचारी कार्यरत आहेत, जे दोन शिफ्टमध्ये काम करतात. डेटा रेकॉर्डवरून असे दिसून येते की, ऑनलाइन तक्रार नोंदवण्यास सुमारे २० मिनिटे लागतात. पहिल्या दोन तासांत फसवणूक झालेल्यांची सायबर हेल्पलाईनवर तक्रार दाखल झाल्यावर फसवणूक झालेली रक्कम बँकेच्या मार्फत थांबविण्यात येते, त्याला गोल्डन अवर्स म्हणतात. या गोल्डन अवर्समध्ये तक्रारदारला गेलेली रक्कम मिळण्याची शाश्वती ८० टक्के असते आणि गोल्डन अवर्स निघून गेल्यावर ही श्वासती १५ ते २० टक्के असते. (Cyber Helpline)

नागरिकांना वेळीच मदत मिळावी यासाठी गोल्डन अवर्स पाळला जातो, परंतु कमी मनुष्यबळ आणि संसाधनाच्या कमतरतेमुळे हे शक्य होत नव्हते. राज्य शासनाने मुंबई पोलिसांच्या सायबर क्राईम युनिट हेल्पलाईनला २२ कर्मचारी आणि संगणक टर्मिनल्सचे अतिरिक्त मनुष्यबळ मंजूर करण्यात आले आहे. हेल्पलाइन डेस्कची देखरेख करणार्‍या क्राइम ब्रँचने नुकतेच शहरातील वाढत्या सायबर गुन्ह्यांच्या प्रकरणांना सामोरे जाण्यासाठी अतिरिक्त मनुष्यबळ आणि संसाधनांसह डेस्क मजबूत करण्यासाठी गृह विभागाला अनेक प्रस्ताव दिले आहेत. (Cyber Helpline)

“संगणक टर्मिनल, समर्पित टेलिफोन आणि प्रिंटरसह ब्रॉडबँड लाइनसह सायबर गुन्हे कॉल घेण्यासाठी मनुष्यबळ वाढवण्याचा प्रस्ताव राज्य सरकारला देण्यात आला होता,” असे एका आयपीएस अधिकाऱ्याने सांगितले. पोलिस अधिकार्‍यांच्या म्हणण्यानुसार, अलीकडील तांत्रिक बिघाडामुळे मुंबई डेस्कला नवी मुंबई, ठाणे, विरार आणि इतर एमएमआर भागातून कॉल आले. मुंबई पोलिसांनी सप्टेंबरमध्ये हेल्पलाइनवर आलेल्या ८,४८६ कॉलपैकी २,९०० कॉल अटेंड केले गेले जे कॉल शहराबाहेरून आले होते. (Cyber Helpline)

(हेही वाचा – Mumbai BJP : मुंबई भाजपातर्फे खास दिवाळी निमित्त ‘नमो उत्सव’)

१०३० हेल्पलाइन – संपर्काचे केंद्रीकृत बिंदू

‘१९३०’ हेल्पलाइन हे गृह मंत्रालयाच्या नेतृत्वाखालील एक आवश्यक उपक्रम आहे, ज्याची रचना पीडितांना तक्रार करण्यास आणि सायबर गुन्ह्यांसाठी मदत मिळविण्यासाठी करण्यात आली आहे. ऑनलाइन फसवणूक, सायबर धमकी, ऑनलाइन छळ, आर्थिक घोटाळे आणि इतर इंटरनेट-संबंधित गुन्हेगारी क्रियाकलापांना बळी पडलेल्या व्यक्तींसाठी हे संपर्काचे केंद्रबिंदू म्हणून काम करते. हेल्पलाइनचे प्राथमिक उद्दिष्ट वेळेवर समर्थन देणे आणि सायबर गुन्हेगारांविरुद्ध आवश्यक कारवाई करणे हे आहे. (Cyber Helpline)

फ्यूचर क्राइम रिसर्च फाउंडेशन (FCRF) द्वारे आयोजित भारतातील सायबर क्राईम ट्रेंडच्या अलीकडील विश्लेषणामध्ये, ऑनलाइन आर्थिक फसवणूक हा सायबर गुन्ह्यांचा प्रमुख प्रकार म्हणून ठळकपणे दिसून आला आहे. जानेवारी २०२० ते जून २०२३ दरम्यान नोंदवलेल्या सर्व गुन्ह्यांपैकी ७७.४१ % गुन्ह्यांचा वाटा आहे. सर्व सायबर गुन्ह्यांपैकी तीन चतुर्थांश आर्थिक फसवणूक झाल्याचे या अभ्यासात नमूद करण्यात आले आहे. (Cyber Helpline)

हेही पहा –