दिलीप कुमार चक्रवर्ती (Dilip Kumar Chakraborty) हे एक प्रतिष्ठित भारतीय पुरातत्वशास्त्रज्ञ (Indian archaeologist) आणि इतिहासकार आहेत, जे भारतातील लोखंडाच्या सुरुवातीच्या वापरावर आणि पूर्व भारतातील पुरातत्वशास्त्रावर व्यापक संशोधनासाठी ओळखले जातात. त्यांचा जन्म २७ एप्रिल १९४१ रोजी झाला आणि त्यांनी केंब्रिज विद्यापीठात (University of Cambridge) दक्षिण आशियाई पुरातत्वशास्त्राचे (South Asian Archaeology) प्रोफेसर एमेरिटस आणि मॅकडोनाल्ड इन्स्टिट्यूट फॉर आर्किओलॉजिकल रिसर्चमध्ये (Emeritus and McDonald Institute for Archaeological Research) वरिष्ठ फेलो म्हणून काम केले आहे.
(हेही वाचा – Pakistan Flood Emergency : पाकिस्तानमध्ये आणीबाणी जाहीर ! मुजफ्फराबादमध्ये अचानक आला पूर)
चक्रवर्ती यांनी भारतीय पुरातत्वशास्त्रात महत्त्वपूर्ण योगदान दिले आहे, त्यांनी कांगडा खोरे, छोटानागपूर पठार आणि गंगा-यमुना मैदानासह विविध प्रदेशांमध्ये सर्वेक्षण केले आहे. त्यांच्या कार्यामुळे दक्षिण आशियातील प्राचीन व्यापार मार्ग आणि वसाहतींच्या पद्धती समजून घेण्यास मदत झाली आहे. त्यांनी भारतीय पुरातत्वशास्त्रावर असंख्य पुस्तके लिहिली आहेत, ज्यात इंडिया: अ‍ॅन आर्किओलॉजिकल हिस्ट्री आणि द आर्किओलॉजी ऑफ एन्शंट इंडियन सिटीज यांचा समावेश आहे.
दिलीप कुमार चक्रवर्ती यांनी दक्षिण आशियाई पुरातत्वशास्त्राच्या समजुतीला आकार देणारी असंख्य पुस्तके लिहिली आहेत. त्यांच्या काही उल्लेखनीय पुस्तकांध्ये हे समाविष्ट आहे:
India: An Archaeological History – भारताच्या पुरातत्व भूतकाळाचा व्यापक अभ्यास.
The Archaeology of Ancient Indian Cities – प्राचीन भारतातील शहरी विकासाचे परीक्षण.
A History of Indian Archaeology – सुरुवातीपासून १९४७ पर्यंत – भारतातील पुरातत्व संशोधनाच्या उत्क्रांतीचा इतिहास.
Colonial Indology – प्राचीन भारतीय भूतकाळाचे समाजशास्त्र – भारतीय पुरातत्वशास्त्रावर वसाहती दृष्टिकोनाचा प्रभाव यावर चर्चा करते.
The Early Use of Iron in India – यामध्ये लोखंड तंत्रज्ञानाचा परिचय आणि प्रसार यांचा शोध.
त्यांनी कांगडा खोरे, छोटानागपूर पठार आणि गंगा-यमुना मैदानासह संपूर्ण भारतात व्यापक पुरातत्व सर्वेक्षण देखील केले आहे. प्राचीन व्यापार मार्ग आणि वसाहतीच्या नमुन्यांचे मॅपिंग करण्यात त्यांचे काम महत्त्वाचे ठरले आहे. (Dilip Kumar Chakraborty)
हेही पहा –
Join Our WhatsApp Community