vinayak damodar savarkar history : इतकी टिका होऊनही विनायक दामोदर सावरकर इतके प्रसिद्ध का आहेत? काय आहे त्यांचा इतिहास?

विनायक दामोदर सावरकर म्हणजेच स्वातंत्र्यवीर सावरकर! सावरकर हे भारताचे एक प्रमुख स्वातंत्र्यसैनिक, क्रांतिकारी, लेखक, कवी, इतिहासकार, समाजसुधारक आणि हिंदू राष्ट्रवादाचे प्रणेते होते. त्यांनी हिंदूत्वाची राजकीय विचारसरणी विकसित केली आणि भारतीय स्वातंत्र्यलढ्यात महत्त्वपूर्ण योगदान दिले. खाली त्यांच्या जीवनाचा आणि कार्याचा संक्षिप्त इतिहास दिला आहे : (vinayak damodar savarkar history)

प्रारंभिक जीवन

जन्म आणि कुटुंब :

सावरकर यांचा जन्म २८ मे १८८३ रोजी महाराष्ट्रातील नाशिकजवळील भगूर गावात एका मराठी चितपावन ब्राह्मण कुटुंबात झाला. त्यांचे वडील दामोदर सावरकर आणि आई राधाबाई होत्या. त्यांना दोन भाऊ होते गणेश सावरकर आणि नारायण नारायण सावरकर आणि एक बहीण होती.

शिक्षण :

त्यांनी नाशिकमधील शिवाजी हायस्कूलमध्ये शिक्षण घेतले आणि नंतर पुण्यातील फर्ग्युसन कॉलेजमध्ये प्रवेश घेतला. लहान वयातच त्यांनी देशभक्ती आणि क्रांतिकारी विचार आत्मसात केले होते. पुढे लंडनमध्ये जाअऊन बॅरिस्टरचे शिक्षण घेतले. (vinayak damodar savarkar history)

(हेही वाचा – Water Cut : मुंबईतील शहर आणि पूर्व उपनगरांत बुधवारी १३ तासांचा पाणीब्लॉक)

क्रांतिकारी कार्य

अभिनव भारत :

१९०३ मध्ये सावरकर आणि त्यांचे थोरले बंधू गणेश यांनी “मित्र मेळा” नावाची गुप्त संघटना स्थापन केली, जी नंतर “अभिनव भारत” म्हणून ओळखली गेली. या संघटनेने ब्रिटिश सत्तेविरुद्ध सशस्त्र क्रांतीचा मार्ग स्वीकारला.

लंडनमधील कार्य :

१९०६ मध्ये सावरकर लंडनला कायद्याचे शिक्षण घेण्यासाठी गेले. तिथे त्यांनी इंडिया हाऊसमध्ये श्यामजी कृष्ण वर्मा यांच्या नेतृत्वाखाली क्रांतिकारी कार्यात भाग घेतला. त्यांनी “फ्री इंडिया सोसायटी” ची स्थापना केली आणि भारतीय तरुणांना स्वातंत्र्यलढ्यासाठी प्रेरित केले.

“१८५७ चे स्वातंत्र्यसमर” :

सावरकरांनी १८५७ च्या उठावाला “प्रथम स्वातंत्र्ययुद्ध” असे संबोधून त्याबद्दल एक पुस्तक लिहिले, ज्यावर प्रकाशनापूर्वीच ब्रिटिशांनी बंदी घातली. या पुस्तकाने अनेक क्रांतीकारांना प्रेरणा दिली. (vinayak damodar savarkar history)

(हेही वाचा – BMC : घाटकोपर, विक्रोळीतील डोंगरावरील रहिवाशांसाठी महापालिकेने केले ‘हे’ आवाहन)

कैद आणि काळ्या पाण्याची शिक्षा

नासिक कट :

नासिकमध्ये कलेक्टर जॅक्सन यांच्या हत्येचा कटामध्ये सावरकरांवरही संशय आला.

अटक आणि काळ्या पाण्याची शिक्षा :

१९१० मध्ये सावरकरांना लंडनमध्ये अटक करण्यात आले. त्यांना भारतात आणताना त्यांनी फ्रान्सच्या किनाऱ्यावर जहाजातून उडी मारून पळून जाण्याचा प्रयत्न केला, पण त्यांना पुन्हा पकडण्यात आले. ही उडी प्रचंड गाजली. इंग्रजांचा विद्रुप चेहरा जगासमोर उघडा पडला. १९११ मध्ये त्यांना दोन जन्मठेपेची (५० वर्षे) शिक्षा सुनावण्यात आली आणि सेल्युलर जेल (काळ्या पाण्याची जेल) मध्ये पाठवण्यात आले.

सेल्युलर जेलमधील जीवन :

तिथे त्यांना अमानुष हाल सहन करावे लागले. तुरुंगातही त्यांनी आपले लेखन आणि विचारांचा प्रसार सुरू ठेवला. त्यांनी तुरुंगाच्या भिंतींवर कविता आणि लेख लिहिले. (vinayak damodar savarkar history)

(हेही वाचा – Kashmir Issue : “काश्मीर हा उभय देशांमधील द्विपक्षीय मुद्दा”; भारतानं अमेरिकेला पुन्हा एकदा ठणकावलं)

हिंदूत्व आणि सामाजिक सुधारणा

हिंदूत्वाची संकल्पना :

१९२३ मध्ये सावरकरांनी “हिंदूत्व” हे पुस्तक लिहिले, ज्यामध्ये त्यांनी हिंदू राष्ट्रवादाची व्याख्या केली. त्यांनी हिंदूत्वाला सांस्कृतिक आणि राष्ट्रीय ओळख मिळवून दिली.

सामाजिक सुधारणा :

सावरकरांनी अस्पृश्यता नष्ट करण्यासाठी आणि हिंदू समाजात एकता आणण्यासाठी प्रयत्न केले. त्यांनी मंदिरांमध्ये सर्वांना प्रवेश मिळावा यासाठी आंदोलने केली आणि जातीभेदाविरुद्ध लढा दिला.

रत्नागिरीतील कार्य :

१९२४ मध्ये त्यांना तुरुंगातून सुटका मिळाली, पण त्यांना रत्नागिरीत स्थानबद्ध ठेवले गेले. तिथे त्यांनी सामाजिक सुधारणांवर लक्ष केंद्रित केले आणि हिंदू महासभेच्या कार्यात सहभाग घेतला.

हिंदू महासभा आणि राजकीय कार्य : 

सावरकर १९३७ मध्ये हिंदू महासभेचे अध्यक्ष झाले. त्यांनी हिंदूंच्या राजकीय आणि सामाजिक एकतेसाठी काम केले आणि ब्रिटिश सत्तेविरुद्ध लढा दिला. त्यांनी मुस्लिम लीगच्या विभाजनवादी धोरणांना विरोध केला आणि अखंड हिंदुस्थानसाठी लढा दिला. पुढे हिंदुस्थानाला स्वातंत्र्य मिळाले परंतु फाळणी झाली, यामुळे सावरकर व्यथित झाले.

गांधी हत्या :

१९४८ मध्ये महात्मा गांधींच्या हत्येत सावरकरांचा कथित सहभाग असल्याचा आरोप झाला. त्यांच्यावर खटला चालला, पण पुराव्याअभावी त्यांची निर्दोष मुक्तता झाली. कॉंग्रेसने त्यांना अडकवण्याचा प्रयत्न केला होता. पण सावरकरांची प्रतीमा स्वच्छ आहे हे जगाला कळले. स्वतंत्र भारतात त्यांनी भारताच्या सैनिकीकरण आणि हिंदू एकतेवर भर दिला. १९६६ मध्ये त्यांनी “आत्मार्पण” केले. २६ फेब्रवारी १९६६ रोजी मुंबईत त्यांचे निधन झाले.

सावरकर आजही भारतात एक प्रेरणादायी आणि महान व्यक्तिमत्त्व मानले जातात. त्यांचे समर्थक त्यांना स्वातंत्र्यसेनानी आणि हिंदूत्वाचे प्रणेते म्हणून पूजतात. शासकीय साहित्यात त्यांना फारसे स्थान मिळाले नसले तरी सामान्य जनतेने त्यांचे साहित्य व चरित्र उचलून धरले. आजही सावरकर हे सर्वात लोकप्रिय क्रांतिकारक आहेत. आज देश त्यांच्या तत्वांनुसार चालत आहे. (vinayak damodar savarkar history)

हेही पहा –