विंग कमांडर विनायक पुरुषोत्तम डावरे (निवृत्त)
ऑपरेशन सिंदूर मे 2025, भारतीय वायुसेनेच्या पाकिस्तानी कमाण्ड आणि कण्ट्रोल सेन्टर्सवर केलेल्या “कोऑर्डिनेटेड हाय-प्रिसिशन” हल्ल्यांनी सैनिकी इमारती तर पाडल्याच, शिवाय त्यांच्या कक्षेमध्ये येणारी प्रत्येक वस्तू, साहित्य, सैनिक, इत्यादी पूर्णतः नष्ट केले. भारताने युद्धाचे सर्व तन्त्रच एकदम बदलून टाकले. दि. 22 एप्रिल 2025 रोजी पहेलगाममध्ये इस्लामी आतंक्यांनी, धर्म विचारून केलेल्या 26 निष्पाप हिन्दूंच्या निर्घृण कत्तलीचा तो केवळ सूड नव्हता, तर त्याच्याही फार पलीकडील काहीतरी होते. केवळ आठ्याऐंशी तासांमध्ये घडवलेल्या, आधुनिक राजकीय/सामरिक इतिहासाचा आढावा घेऊ यात. उपग्रह-चित्रे प्रकाशित होण्याची प्रक्रिया चालू असल्याने, आत्तापर्यंत त्या घटनेचे इतके सविस्तर विश्लेषण कोणी केलेले नव्हते. जागतिक सैनिकी इतिहासातील अद्वितीय घटना, ऑपरेशन सिंदूर, मे 2025 मध्ये भारतीय वायुसेनेच्या “कोऑर्डिनेटेड हाय-प्रिसिशन” हल्ल्यांनी पाकिस्तानी “एअर डिफेन्स सिस्टिम” नष्ट झाली. त्यामुळे जगांतील अनेक देशांना जबरदस्त हादरेही बसले. असे काय घडले होते?
(हेही वाचा – India Tour of England : भारताची कप्तानी जाहीर झाल्यावर शुभमन गिलने आधी काय केलं?)
पाकिस्तानातून प्रशिक्षण आणि शस्त्रास्त्रे घेऊन आलेल्या जिहादी आतंक्यांनी पहेलगाममध्ये 26 निरपराध हिन्दूंची धर्म विचारून, केलेल्या निर्घृण कत्तलीची चित्रे, बातम्या, व्हिडिओज, इत्यादी दुःखद तर होतेच, भारतीय अस्मितेवर प्रहार करणारे होते. जगभरातील देशांकडून आत्तापर्यंत अशा घटनांचा पोकळ निषेध केला जाऊन, काही महिन्यांनी परिस्थिती “पूर्ववत” होत असे. ते आतां भारतीय नेतृत्वाच्या सहनशक्तीच्या बाहेर गेले होते. भारतीय राजकीय नेतृत्वाने निर्णय घेऊन, सशस्त्र सेनादलांना स्वायत्तता दिली, “कोऑर्डिनेटेड हाय-प्रिसिशन हल्ल्यांद्वारा, मोजकी स्फोटके वापरून निवडलेली लक्ष्ये नष्ट करायची. मोठ्या प्रमाणात बॉम्बिंग न करतां, शल्यवैद्याच्या कौशल्याने, पाकिस्तानी सैनिकी कमाण्ड आणि कण्ट्रोल-सेण्टर्सचा ‘कॅन्सर’ कापून काढायचा.”
हवेतून होणाऱ्या पारंपरिक आणि अण्वस्त्रांच्या हल्ल्यांपासून बचाव करण्यासाठी सैनिकी मुख्यालये, शस्त्रास्त्रांचे साठे, संपर्क-प्रणाली, असे सर्व महत्वाचे तळ जमिनीखाली, खोलांत, री-इन्फोर्सड काँक्रीट, स्टीलकोअर्ड, मल्टी-लेअर्ड, ब्लास्ट-प्रूफ बंकर्समध्ये सुरक्षित ठेवण्याच्या जागतिक पद्धतीनुसार, असे “हार्डण्ड शेल्टर्ड-बंकर्स” नूरखान विमानतळाखाली बनविण्याच्या कार्याच्या बदल्यात पाकिस्तानने किराना-हिल्सवरील अण्वस्त्रांच्या “कोल्ड-टेस्ट्स बंद करण्याची” किंमत मोजली होती. त्या मोबदल्यात, जमिनीखालील बांधकामांत तज्ज्ञ असलेल्या “जनरल इलेक्ट्रिक एव्हिएशन” या अमेरिकन कंपनीने ते बांधकाम केले. नूरखान विमानतळाखालील हार्डण्ड शेल्टर्ड-बंकर्सच्या बांधकामाच्या यशानंतर, पाकिस्तानच्या स्पेशल वर्क्स डिपार्टमेण्ट (SWD) ने अशी हार्डण्ड शेल्टर्ड-बंकर्स अजून एकवीस तळांवर बांधवून घेतली. त्यांपैकी प्रत्येक हार्डण्ड शेल्टर्ड-बंकर, त्याच्या ब्लास्ट-प्रूफ कण्ट्रोल-रूम्स आणि त्यांची रचना गुप्ततेसाठी, निरनिराळ्या (विदेशी सुद्धा) ठेकेदारांनी बांधल्या. तेथील कमाण्ड आणि कण्ट्रोल-सेण्टर्स व्यवस्थित चालावीत म्हणून त्यांना वातानुकूलित ठेवून, हवा खेळवण्यासाठी “इंटिग्रेटेड H-व्हॅक्स सिस्टिम्स” लागतात. ही अति-गुप्त शेल्टर्ड-बंकर्स केवळ काही निवडक परदेशी (अमेरिकन आणि चिनी) पाहुण्यांनाच दाखवली जात. त्यांनाच “हार्डण्ड डीपली बरीड टार्गेट्स” (HDBT) सम्बोधतात.
आधुनिक युद्धे अशा कमाण्ड आणि कण्ट्रोल-सेण्टर्समधून लढली जातात. दि. 10 मे च्या पहाटे पाकिस्तानच्या अकरा तळांवर भारतीय वायुसेनेने केलेल्या कोऑर्डिनेटेड हाय-प्रिसिशन हल्ल्यांच्या लक्ष्यांमध्ये हार्डण्ड शेल्टर्ड-बंकर्सही (HDBT) होते. ते हल्ले भावनेच्या भरांत केलेले नसून, रणांगणाच्या बुद्धिबळ-पटावरील प्रत्येक चाल विचारपूर्वक आणि पूर्वनियोजित होती. प्रत्येक HDBT ची सखोल माहिती पद्धतशीरपणे मिळवून, त्यांची खात्री करवून, अप्रतिम इन्टेलिजन्स आणि जिओलॉजिकल मेथडॉलॉजी फॉर अंडरग्राऊंड टार्गेट्स (GMUT) चाही वापर केला होता. अत्याधुनिक GMUT पद्धती जगांतील फक्त अतिप्रगत सैनिकी-शक्ति वापरतात. HDBT च्या ब्लू-प्रिण्ट्सच्या साहाय्याने हाय-प्रिसिशन हल्ले करणे शक्य असल्यामुळे, ते अति-गुप्त ठेवले जातात. नूरखान आणि मुरीद विमानतळांखालील HDBT वर भारतीय वायुसेनेने केलेले हाय-प्रिसिशन हल्ले पाहतां, त्यांसाठी फक्त अचूक इन्टेलिजन्स पुरेसा नव्हता. बऱ्याच काळाचा सिग्नल-इन्टेलिजन्स, AI-मिश्रित उपग्रह-इमेजिंग, मानवी-इन्टेलिजन्स, इलेक्ट्रोमॅग्नेटिक सिग्नेचर-प्रोफायलिंग, थर्मल-मॅपिंग अशा साधनांचा समन्वय (कोऑर्डिनेशन) करून रियल-टाईम इन्टेलिजन्स, सर्व्हिलन्स आणि रेकॉनायझन्स (ISR) च्या वापराशिवाय असे यशस्वी हाय-प्रिसिशन हल्ले करणे शक्य नसते.
पाकिस्तानावातील सैन्य-सामुग्री 80 टक्के चीनने आणि 20 टक्के यू.एस.ए.नी दिलेली आहे. पाकिस्तानी तळांवरील दि. 9-10 मे च्या मध्यरात्र-पहाटेच्या हल्ल्यांनंतर, उपग्रह-चित्रे बरेच दिवस अभ्यासल्यानंतर, प्रत्यक्ष किती आणि कसे नुकसान झाले हे कळू लागले. आंतरराष्ट्रीय उपग्रहांद्वारे अशी पाहणी सतत चालू असते. त्या अभ्यासातून पुढील निष्कर्ष काढले आहेत. अकरापैकी तीन कमाण्ड/कण्ट्रोल-सेण्टर्सवरील ऑपरेशन्स:
(1) नूरखान विमानतळ (अक्षांश: 33° उत्तर, रेखांश: 73° पूर्व)
(पूर्वीचे पाकिस्तान एअर फोर्स स्टेशन चकलाला): पाकिस्तान एअर फोर्सचे हे मुख्यालय रावळपिंडीजवळ (इस्लामाबादपासून 10 कि. मी.) असून, तेथे जमिनीखाली पाकिस्तानी एअर-डिफेन्सचे कमाण्ड, कण्ट्रोल, कम्प्युटर्स, कम्युनिकेशन आणि इण्टेलिजन्स (C4-I) कण्ट्रोल-सेण्टर आहे. तळावरील तांत्रिक पायाभूत सुविधा (इन्फ्रास्ट्रक्चर), रडार्स आणि शस्त्रास्त्रांचे साठे ही भारतीय वायुसेनेची लक्ष्ये होती. भारताने प्रामुख्याने ब्राह्मोस ही क्षेपणास्त्र वापरली होती. आंतरराष्ट्रीय उपग्रह-चित्रांच्या अभ्यासातून असे आढळले की, दि. 9 मेच्या रात्री या C4-I-सेण्टरच्या “H-व्हॅक्स” च्या 45 सेंटिमीटर्स व्यासाच्या अरुंद व्हेण्टमधून क्रूज-मिसाईल्स/बॉम्ब्स [Long range, advanced GPS-guided version of Israeli SPICE 2000-MPR (?)] कौशल्यपूर्वक हाय-प्रिसिशनने डागून, खोलांत स्फोट करविण्यात आले. उपलब्ध असलेल्या अनेक उपग्रह-चित्रांपैकी निवडक उपग्रह-चित्रे प्रेक्षकांच्या माहितीसाठी येथे दिली आहेत.
त्या मिसाईल्स/बॉम्ब्समधील स्फोटकांमुळे संपूर्ण C4-I कण्ट्रोल-सेण्टर, त्यांतील सर्व मशिनरी, साहित्य आणि माणसेसुद्धा नष्ट झाली. दफन करण्यास मानवी शरीरांचे अवशेषही उरले नाहीत. पाकिस्तानी एअर-डिफेन्सचे कण्ट्रोल-सेण्टर (C4-I) पूर्णतः बंद पडले. सुरवातीला वाटले होते त्यापेक्षाही प्रचंड नुकसान झालेले होते. लोकांना कळले तर नाचक्की होईल म्हणून, “मलब्यातून मृतांची शवेसुद्धा बाहेर काढायची नाहीत” असे पाकिस्तानी शासनाने ठरवले आणि अर्थ-मूव्हर्स सारखी मशीने लावून उध्वस्त अवशेष जागचे जागी दबवून, हल्ल्याचा पुरावा नष्ट केला. हल्ल्याने C4-I कण्ट्रोल-सेण्टरमधील तज्ज्ञ मारले जाऊन पूर्ण एअर-डिफेन्स निष्प्रभ झाला. मेहनतपूर्वक जमिनीखाली बांधलेला अभेद्य किल्ला, कौशल्यपूर्वक अचूक हल्ला करून भारतीय वायुसेना लीलया नष्ट करू शकते, हे पाहून पाकिस्तानी सेनादलांचे आणि शासनाचे मनोबल खच्ची झाले. पाकिस्तानी शासनाला लकवा मारला गेला. त्यांनी मृतांना बाहेर काढण्याचा प्रयत्नही केला नाही, कारण मृत शवेच नव्हती. सैनिक पडले तर सैन्यदलांमध्ये नवे सैनिक भरती करतां येतात, परंतु जेंव्हा कोठलाही माग न राहाता, वरिष्ठ तज्ज्ञ अधिकारी दिसेनासे होतात, तेंव्हा मागे राहिलेल्यांच्या मनांत पराभवाबरोबरच भयंकर भय (खौफ़) निर्माण होते. रणांगणावरून परतणारी शवे हा युद्धामधील सगळ्यात भयानक प्रसंग असतो. परंतु येथे त्यापेक्षाही भयानक स्थिती दिसत होती, भारतीय वायुसेनेने पाकिस्तानी एअर-डिफेन्स कण्ट्रोल-सेण्टर असे नष्ट केले की, त्यातील तज्ज्ञ अधिकाऱ्यांसह सर्व काही क्षणांत हवेमध्ये विरून गेले. जनाजा नाही, शहीद नाहीत, मजार नाहीत, फक्त कुजबूज शिल्लक राहिली. प्रत्यक्ष हल्ल्यानंतर चार दिवसांनी, बहुतेक कुटुंबियांशी चर्चा करून, शासनाने मशीने लावून, मलबा जागचे जागी दबवून, सर्व पुरावा नष्ट केला. उपग्रह-चित्रांमध्ये ते स्पष्ट दिसत आहे. हा आहे ऑपरेशन सिंदूरचा परिणाम!
(2) मुरीद विमानतळ (चकवाल, जिल्हा पंजाब):
लाईन ऑफ कण्ट्रोल (LoC) पासून 150 कि.मी. अंतरावरील या तळावर पाकिस्तानी ड्रोन्स-युद्धाचे मुख्यालय आणि रेकॉनायझन्स आणि इण्टेलिजन्सचे कमाण्ड आणि कण्ट्रोल-सेण्टर असून, तेथे अनमॅन्ड एअर व्हेईकल्स (UAVs) आणि अनमॅन्ड कॉम्बॅट एअर व्हेईकल्स (UCAVs) ठेवले होते. तुर्कीने दिलेले GIDS Shahpar-1 UAVs, Bayraktar TB2 UCAVs (रिमोटली कण्ट्रोल्ड आणि ऑटॉनॉमस फ्लाईट ऑपरेशन्सची क्षमता असलेले), आणि Baykar Bayraktar Akıncı HALE UCAVs यांची एकूण चार स्क्वाड्रन्स या तळावर ठेवलेली होती. तसेच या तळावर रडार सिम्युलेशन आणि रिसर्च साईट सुद्धा होती.
ब्राह्मोस मिसाईलच्या व्यतिरिक्त, या तळावरील हल्ल्यासाठी भारतीय वायुसेनेने SCALP EG ही लांब पल्ल्याची क्रूज-मिसाईल्स वापरली. या क्रूज-मिसाईल्सचे वजन 1,300 किलोग्रॅम आणि पल्ला 550 कि. मी. असून ती आवाजाच्या वेगाने जातात. गायडन्स सिस्टिमसाठी ती Inertial, GPS, TERPROM प्रणाली वापरतात. उपग्रह चित्रे दाखवतात:
(अ) जमिनीवरील इमारतींना झालेले मोठे नुकसान.
(ब) रनवेवर पडलेले मोठे खड्डे.
(क) जमिनीखालील कमाण्ड आणि कण्ट्रोल-सेण्टरजवळ झालेला तीस मीटर्स आकाराचा मोठा खड्डा दाखवितो की, क्रूज-मिसाईल्स तळाच्या पोटात जाऊन स्फोट झालेले आहेत. कमाण्ड आणि कण्ट्रोल-सेण्टरच्या प्रवेशद्वाराजवळ एक आठ मीटर्स लांबीची आणि दहा टन वजनाची रेस्क्यू-ट्रक, अर्धी आंत आणि अर्धी बाहेर, असलेली दिसली. कैक दिवसांच्या उपग्रह-चित्रांत दिसलेली रेस्क्यू-प्रक्रिया बरेच काही सांगते. फक्त एकच ऍम्ब्युलन्स आणि वांचलेली एकच व्यक्ति दिसते. खचलेल्या कमाण्ड आणि कण्ट्रोल-सेण्टरच्या उध्वस्त अवशेषांमधून केलेली रेस्क्यू-प्रक्रिया आठ तास चाललेली दिसली. त्यानंतर सिमेन्ट काँक्रिट ओतून तो मोठा खड्डा बुजवलेला दिसला.
जमिनीखालील कण्ट्रोल-सेण्टरचा भारतीय हल्ल्यामुळे झालेला नाश अवकाशातील उपग्रहांना दिसू नये म्हणून केलेला केविलवाणा प्रयत्न. परंतु व्ह्यायचे ते नुकसान झालेले होते, एके काळाचे कमाण्ड आणि कण्ट्रोल-सेण्टर, जमिनीच्या उदरात गडप झाले होते. सैनिकी तळाला आणि विशेषतः पाकिस्तानी सैन्यदलांच्या मनोबलाला प्रचण्ड खिंडार पडले होते. पाकिस्तानी ड्रोन, रेकॉनायझन्स आणि इण्टेलिजन्स ऑपरेशन संपुष्टात आले होते.
(3) भोलारी विमानतळ (कराची शहराच्या ईशान्येला असलेला पाकिस्तानी वायुसेनेच्या प्रमुख तळ):
सप्टेम्बर 2017 मध्ये उदघाटन केलेल्या, आधुनिक पाकिस्तानी वायुतळांमधील “हिरा” असलेल्या या तळावर पाकिस्तानी दक्षिणी वायु-कमाण्डचे मुख्यालय आहे. चीन-पाकिस्तान आर्थिक (इकॉनॉमिक) कॉरिडॉरचे संरक्षण करण्याची जबाबदारी या तळाकडे आहे.
भारतीय वायुसेनेच्या ब्राह्मोस मिसाईल्सनी हल्ल्यांमध्ये रनवेचे नुकसान केले. तसेच विमानांच्या प्रमुख हँगरच्या छ्ताला ऐंशी फुटांचे भलेमोठे भोक पाडून, तेथे ठेवलेली स्वीडिश SAAB-2000 Erieye AEI-AEW&C (एअरबोर्न इलेक्ट्रॉनिक वॉरफेअर तथा कण्ट्रोल) विमाने, पाकिस्तानची एअरबोर्न अर्ली-वॉर्निंग रडार तथा जॅमिंग सिस्टिम आणि अमेरिका आणि चीनकडून पाकिस्तानला मिळालेली अनेक जेट विमाने नष्ट केली. एअर-बोर्न इलेक्ट्रॉनिक इण्टेलिजन्स सिस्टिम म्हणजे रणांगणाचे “डोळे” असतात. त्यावाचून आधुनिक सेना “अन्ध, बहिरी आणि एकटी” असते. पाकिस्तानी “लॉन्ग रेन्ज रडार सर्व्हिलन्स आणि एअर डिफेन्स” चा कणा असलेली ही महत्वाची प्रणाली नष्ट झाल्याने, पाकिस्तानी सेनेला जबरदस्त फटका बसला.
ब्राह्मोसची क्षमता: वजन: 3,000 किलोग्रॅम्स; लांबी: 8.4 मीटर्स; व्यास: 0.6 मीटर्स; Warhead: 200-300 किलोग्रॅम; पल्ला: 800-900 किलोमीटर्स; वेग: आवाजाच्या वेगाच्या तिप्पट (Mach 3.0); प्रोपेलण्ट: प्रथम-स्टेज: घन-इंधन (Solid fuel), द्वितीय-स्टेज: द्रव-इंधन (Liquid fuel); गायडन्स: आय.एन.एस. व सॅटेलाईट नॅव्हिगेशन; अधिकतम उंची: 15 किलोमीटर्स.
पाकिस्तानने घाईघाईने दुरुस्ती करण्याचा केलेला प्रयत्न आंतरराष्ट्रीय उपग्रह चित्रांतून स्पष्ट दिसतो. तळावरील इतर नुकसान, वक्र झालेले अवशेष आणि नादुरुस्त पडक्या हँगर्सचे दरवाजे, इत्यादी व्यवस्थित दिसत आहेत. पाकिस्तान ते सर्व अनेक महिन्यांमध्ये दुरुस्त करू शकेल. परंतु पाकिस्तानी सेनेचा ढासळलेला आत्मविश्वास, कधी आणि कसा परत मिळेल हे कोणालाही कळत नाही. आपली महत्वाची युद्ध-साधने जमिनीखाली खोलांत हार्डण्ड शेल्टर्ड-बंकर्स (HDBT) मध्ये दडवून ठेवण्याच्या पाकिस्तानने कौशल्यपूर्वक आंखलेल्या रणनीतीचा, दुर्दैवाने आणि भारतीय वायुसेनेच्या “कोऑर्डिनेटेड हाय-प्रिसिशन” हल्ल्यांनी धुव्वा उडवला. “MAXAR Technologies” नावाच्या अमेरिकन कंपनीकडून आलेल्या उपग्रह-चित्रांवरून वरील निष्कर्ष निघालेले आहेत. “MAXAR Technologies” च्या माहितींतून भारतीय “कोऑर्डिनेटेड हाय-प्रिसिशन” हल्ल्यांनी पाकिस्तानी अकरा सैनिकी तळांवरील केलेले प्रचण्ड नुकसान, विशेषतः सरगोधा आणि जॅकोबाबाद येथील अतीव नुकसान अद्वितीय असल्याचे, सिद्ध होते. आंतरराष्ट्रीय निष्कर्ष पुढे असेही लिहितात की, भारताने नष्ट केलेल्या वरील सैनिकी पद्धती आणि प्रणाली परत उभ्या करण्यास, आंतरराष्ट्रीय मदत मिळाली तरी, पाकिस्तानला किमान एक वर्ष लागेल.
उपग्रह-विश्लेषण नुकतीच बनवलेली एक व्यवस्था दर्शवते: इस्लामाबाद इंटरनॅशनल एअरपोर्ट जवळ 2024-25 मध्ये तयार केलेले एअर डिफेन्स कमाण्ड/कण्ट्रोल सेण्टर (HDBT). ऑपरेशन सिंदूरच्या काळांत पाकिस्तानी सेनाध्यक्ष तेथेच बसले होते. बांधकाम पूर्ण होऊन, हे HDBT मार्च 2025 मध्ये ऑपरेशनल झाले. त्यावरून दिसते की, पहेलगामसारखे दुष्कृत्य करून, भारताबरोबर मोठी लढाई करण्यासाठी एप्रिल 2025 मध्ये पाकिस्तान पूर्णतः तयार होते. परंतु भारतीय वायुसेनेने नष्ट केलेल्या एअर डिफेन्स कमाण्ड/कण्ट्रोल सेण्टर्सच्या छत्रीचा आणि पोकळ हार्डण्ड शेल्टर्ड-बंकर (HDBT) मध्ये बसलेले पाकिस्तानी सेनाध्यक्ष काय कामाचे? भारतीय सेनादलांनी पाकिस्तानी सेनेचा केलेला हा संहार त्यांना कित्येक पिढ्यांपर्यंत लक्षांत राहील. “पडलो तरी नाक वरच” असे मानणारा देशच पराभूत जनरलला फील्ड मार्शल बनवू शकतो. हा हन्त हन्त नलिनीं गज उज्जहार।
दि. 10 मेच्या पहाटे भारतीय वायुसेनेने हल्ले केले, तेंव्हा युद्ध शिखराला पोहोचलेले होते. त्यावेळी सर्व कमाण्ड/कण्ट्रोल सेण्टर्समधील सगळा तज्ज्ञ स्टाफ कार्यरत होता. प्रत्येक कमाण्ड/कण्ट्रोल सेण्टरवर उपस्थित असलेला (100-200) तज्ज्ञ स्टाफ, काही क्षणांत पंचत्वात विलीन झाला. भारतीय वायुसेनेने पाकिस्तानी वायुसेनेचा, रणनीतीच्या दृष्टीने अधिकतम विनाश (स्ट्रॅटेजिक डिस्ट्रक्शन) केला. अवकाशामध्ये (एरोस्पेस) वेग, डेटा आणि रियल-टाईम समन्वय अतिमहत्त्वाचे असतात. काही क्षणांमध्ये पाकिस्तानी वायुसेनेने ते सर्व गमावले. भारतीय वायुसेनेच्या यशाचे सत्य उपग्रह-चित्रांनी जगासमोर आणले. दि. 10 मे पहाटेच्या यशस्वी “कोऑर्डिनेटेड हाय-प्रिसिशन” हल्ल्यांनी जगांतील प्रमुख वायुसेनांमध्ये भारतीय वायुसेनेला अग्रस्थानी नेऊन बसविले. परंतु जगभरामध्ये भीषण शान्तता आहे. माध्यमांची शीर्षके चूप आहेत. पाश्चात्य राष्ट्रांच्या सैनिकी वार्तापरिषदा स्तब्ध आहेत. फक्त खासगी अवलोकन आणि आश्चर्यमिश्रित कुजबूज आहे. आठ्याऐंशी तासांमध्ये भारताने रणांगणावर विजय मिळवून, जगाला रणनीतीचा धडा दिला आहे. त्यामुळेच जागतिक संरक्षण क्षेत्रामध्ये नीरव शान्तता पसरली आहे.
त्याच्या उत्तरार्थ चिनी साहाय्य आणि पाश्चात्य मित्र-राष्ट्रांच्या पाठिंब्याने “पाकिस्तान जिंकले” अशा आशयाचा खोटा प्रचार (Fake Propaganda) पसरवला जात आहे. असला खोटा प्रचार नष्ट झालेले तज्ज्ञ आणि सैनिक परत आणू शकणार नाही! परंतु जागतिक प्रचारयुद्ध सुरू आहे. भारतविरोधी जागतिक माध्यमे भारतविरोधी खोटा प्रचार सरसावून करीत आहेत. तो थांबवण्यासाठी जागतिक आणि भारतीय माध्यमांवर असलेला भारतविरोधी आर्थिक बाहुबलींचा पगडा हटवणे आवश्यक आहे. त्यासाठी राष्ट्रप्रेमी आर्थिक बाहुबलींनी आणि पक्षांनी झटले पाहिजे. राष्ट्रप्रेमी माध्यमांनी वास्तव सांगणारे लेख, पॉडकास्ट आणि व्हिडिओज प्रकाशित केले पाहिजेत. नागरिकांनी खोट्या प्रचारास बळी न पडतां, समाज-माध्यमांवर सत्य प्रसारित केले पाहिजे. पाकिस्तानी कुरापतींवर मात करण्यास भारतीय सशस्त्र सेनादले कटिबद्ध आहेत. अत्याधुनिक शस्त्रास्त्रांचा विकास करण्यात ISRO आणि DRDO कार्यरत आहेत. पाकिस्तान-समर्थक देशांचा समाचार घेण्यास प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी आणि त्यांचे सल्लागार समर्थ आहेत! त्या सगळ्यांना आपल्या पाठिंब्याची आवश्यकता आहे.
(११ जून २०२५)
(जागतिक क्षेत्रामध्ये केवळ सार्वजनिकरीत्या आणि आंतरराष्ट्रीय उपग्रहांद्वारा उपलब्ध असलेली माहिती या लेखासाठी वापरली आहे.)
हेही पहा –
Join Our WhatsApp Community