Indus Waters Treaty थांबवल्याने पाकिस्तानचे काय होणार नुकसान?

पहलगाम हल्ल्यानंतर भारताची उच्च पातळीवर सुरक्षा बैठक झाल्यावर पाकिस्तानच्या विरोधात कठोर भूमिका घेताना ६ धडक कारवाई करण्याचा निर्णय घेतला. त्यापैकी सिंधू नदी पाणी करार (Indus Waters Treaty) थांबवण्याच्या निर्णयाचा मोठा फटका  पाकिस्तनाला बसणार आहे. कारण सिंधू नदी करारामुळे नदीच्या एकूण पाण्यापैकी ८० टक्के पाणी पाकिस्तानला दिले जाते, याचा अर्थ पाकिस्तानला सिंचन आणि इतर कामांसाठी जास्त पाणी उपलब्ध आहे. भारताला उर्वरित २० टक्के पाणी उपलब्ध आहे, ज्यामुळे भारताला सिंचन आणि इतर कामांसाठी मर्यादित पाणी उपलब्ध आहे. आता हा करार थांबवल्याने पाकिस्तानमध्ये पाणीबाणी परिस्थिती निर्माण होणार आहे.

काय आहे सिंधू नदी पाणी करार ?

सिंधू नदी चीनच्या नैऋत्य तिबेट स्वायत्त प्रदेशातून उगम पावते आणि वादग्रस्त काश्मीर प्रदेशातून वाहते आणि नंतर पाकिस्तानमध्ये जाऊन अरबी समुद्रात वाहते. १९ सप्टेंबर १९६० रोजी भारत आणि पाकिस्तान यांच्यात जागतिक बँकेच्या मध्यस्थीने सिंधू पाणी करारावर (Indus Waters Treaty) स्वाक्षरी झाली. या कराराने सिंधू नदी प्रणालीच्या पाण्याच्या वापराबाबत दोन्ही देशांचे अधिकार आणि दायित्वे निश्चित केली आणि मर्यादित केली. या कराराने (Indus Waters Treaty) पश्चिमेकडील नद्यांचे पाणी – सिंधू, झेलम आणि चिनाब – पाकिस्तानला आणि पूर्वेकडील नद्यांचे पाणी – रावी, बियास आणि सतलज – भारताला दिले जाते. या करारात धरणे, लिंक कालवे, बॅरेज आणि ट्यूबवेल विशेषतः सिंधू नदीवरील तारबेला धरण आणि झेलम नदीवरील मंगला धरण यांच्या निधी आणि बांधकामाची तरतूद होती. यामुळे पाकिस्तानला पूर्वी भारताच्या विशेष वापरासाठी नियुक्त केलेल्या नद्यांमधून मिळणाऱ्या प्रमाणात पाणी पुरवण्यास मदत झाली. या निधीचा बराचसा भाग जागतिक बँकेच्या सदस्य देशांनी दिला होता.

(हेही वाचा Pahalgam Terrorist Attack : भारताची पाकिस्तानविरोधात कठोर कारवाई; सिंधू नदी करार थांबवला; व्हिसा बंद)

कसा फायदा होतो पाकिस्तानला या कराराचा?

सिंधू नदी पाणी करारामुळे (Indus Waters Treaty) पाकिस्तानला सिंधु, चिनाब आणि झेलम या तीन नद्यांमधील ८० टक्के पाणी वापरण्याचा अधिकार मिळाला होता. यामुळे पाकिस्तानच्या शेतीसाठी आणि औद्योगिक विकासासाठी पाणी उपलब्ध झाले. सिंधु नदी आणि तिच्या उपनद्या पाकिस्तानसाठी खूप महत्त्वाच्या आहेत, विशेषत: शेतीसाठी. सिंधी नदी पाणी करारामुळे (Indus Waters Treaty) पाकिस्तानला या नद्यांमधील पाण्याचा अधिक चांगला वापर करता येतो. सिंध नदीचे पाणी पाकिस्तानच्या शेतीसाठी आवश्यक आहे. या करारामुळे पाकिस्तानला आवश्यक पाणी उपलब्ध होते आणि त्यामुळे शेती उत्पादन वाढते. पाण्याचा पुरवठा वाढल्यामुळे पाकिस्तानमध्ये विविध उद्योग विकसित होऊ लागले. पुलवामा येथे पाकिस्तान पुरस्कृत दहशतवादी हल्ला झाला तेव्हा हा करार (Indus Waters Treaty)थांबवण्याचा विचार सुरु झाला होता, पण आता पहलगाम हल्ल्यानंतर हा करार थांबवण्याचा अखेर निर्णय घेण्यात आला आहे.